Đặt vòng tránh thai là phương pháp tránh thai tạm thời hiệu quả. Tuy nhiên, nhiều chị em băn khoăn đặt vòng tránh thai có an toàn không, cơ chế hoạt động thế nào và thời điểm nào nên đặt để hiệu quả nhất. Bài viết sau sẽ giúp chị em giải đáp.
1. Vòng tránh thai – Khái niệm và thống kê
Vòng tránh thai, hay còn gọi là dụng cụ tử cung (Intrauterine Device – IUD), là một thiết bị nhỏ có dạng chữ T được đưa vào buồng tử cung của phụ nữ nhằm mục đích ngừa thai tạm thời. Hiện nay, có hai loại vòng phổ biến là vòng đồng (Cu-IUD) và vòng nội tiết.
Theo kết quả điều tra của Việt Nam về các chỉ số Mục tiêu Phát triển Bền vững liên quan đến Trẻ em và Phụ nữ giai đoạn 2020-2021, 72,8% phụ nữ đã kết hôn hoặc sống chung như vợ chồng đang sử dụng biện pháp tránh thai. Trong đó, đặt vòng tránh thai chiếm tỉ lệ cao nhất với 23,7%.
Đối với nhóm chưa kết hôn nhưng có quan hệ tình dục, 48,8% sử dụng biện pháp tránh thai, chủ yếu là các phương pháp hiện đại. Điều này cho thấy sự tin tưởng của đông đảo chị em đối với vòng tránh thai, vì chi phí hợp lý, thao tác đơn giản, hiệu quả cao và ít tác động đến sức khỏe.
2. Các loại vòng tránh thai thông dụng
2.1. Vòng đồng
Vòng đồng được cấu tạo từ một khung nhựa quấn các dây hoặc vòng đồng. Chúng có tác dụng ngừa thai lên đến 10 năm nhờ khả năng phóng thích ion đồng liên tục vào buồng tử cung. Một số sản phẩm vòng đồng phổ biến bao gồm:
- Paragard: Có hiệu quả trên 99%, được FDA chấp thuận, không chứa hormone.
- Multiload: Thiết kế mềm dẻo, đa dạng kích cỡ, hiệu quả tránh thai từ 5-6 năm.
- Tcu 380A: Diện tích bề mặt rộng, giúp phóng thích đồng mạnh mẽ, dễ đặt và tháo, hiệu quả ngừa thai đến 10 năm.
2.2. Vòng nội tiết
Vòng nội tiết chứa hormone progestin, giúp ức chế hoạt động của nội mạc tử cung, tạo môi trường bất lợi cho sự làm tổ của trứng thụ tinh. Một số loại vòng nội tiết thường gặp gồm:
- Mirena: Được FDA chấp thuận năm 2001, hiệu quả trong 5 năm, phóng thích 20 mcg levonorgestrel mỗi ngày.
- Kyleena: Tiết 18,6mcg progestin và levonorgestrel mỗi ngày trong năm đầu sử dụng.
- Liletta: Chứa 52mg levonorgestrel, tiết 18,6mcg mỗi ngày trong năm đầu, hiệu quả kéo dài 3 năm.
- Skyla: Giải phóng 14mcg hormone mỗi ngày trong 25 ngày đầu, sau đó giảm dần, có tác dụng trong 3 năm.
3. Nguyên lý vòng tránh thai hoạt động như thế nào?
Cơ chế chính của vòng tránh thai là tạo ra phản ứng viêm ở lớp niêm mạc tử cung, dẫn đến thay đổi môi trường sinh hóa và gây bất lợi cho sự làm tổ của trứng thụ tinh.
Với vòng đồng, ion đồng được phóng thích liên tục vào buồng tử cung làm tăng phản ứng viêm và co thắt tử cung, ngăn chặn trứng làm tổ. Đồng cũng làm đặc dịch cổ tử cung, cản trở sự di chuyển và giảm khả năng sống sót của tinh trùng.
Còn với vòng nội tiết, hormone progestin ức chế chu kỳ hoạt động của nội mạc tử cung do nồng độ cao hơn estrogen, khiến môi trường tử cung trở nên không thuận lợi cho phôi thai phát triển. Một số loại còn có thể gây ức chế rụng trứng.
4. Lợi ích và nguy cơ tiềm ẩn khi đặt vòng tránh thai
4.1. Ưu điểm
Đặt vòng tránh thai mang lại nhiều lợi ích cho chị em như:
- Chi phí hợp lý, hiệu quả cao từ 97-99%, thủ thuật nhanh gọn.
- Phù hợp với đa số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ.
- Không ảnh hưởng đến nội tiết tố của cơ thể.
- Thao tác đặt vào và tháo ra dễ dàng.
- Tránh thai dài hạn từ 8-10 năm với một lần đặt.
- Không ảnh hưởng đến đời sống tình dục và khả năng tiết sữa ở phụ nữ cho con bú.
- Không tác động đến cơ chế đông máu, huyết áp, chuyển hóa hay gây u nội mạc tử cung.
4.2. Nhược điểm
Tuy nhiên, vòng ngừa thai cũng tiềm ẩn một số nhược điểm cần lưu ý:
- Không phòng tránh được các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
- Có thể gây rong huyết trong vài chu kỳ đầu.
- Một số triệu chứng như đau lưng, đau bụng dưới do co thắt tử cung.
- Khí hư tăng do phản ứng của nội mạc tử cung.
- Nguy cơ rơi vòng khoảng 2-5% trong 3 tháng đầu, dẫn đến có thai ngoài ý muốn nếu không phát hiện kịp thời.
5. Thời điểm lý tưởng để thực hiện thủ thuật
Thủ thuật đặt vòng tránh thai thường diễn ra nhanh chóng, chỉ khoảng 5 phút. Vì vậy, chị em nên chọn thực hiện tại các cơ sở y tế uy tín với đội ngũ nhân viên được đào tạo bài bản.
Thời điểm thích hợp nhất là ngay sau khi hết kinh hoặc vừa sạch kinh sau hút thai, lúc này cổ tử cung đã mở và dễ đặt vòng hơn. Sau thủ thuật, chị em nên nghỉ ngơi 30 phút tại chỗ và hạn chế vận động mạnh trong tuần đầu tiên, đồng thời uống thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ. Nếu đau bụng, có thể chườm ấm hoặc dùng thuốc giảm đau thông thường. Tạm kiêng giao hợp trong 1 tuần và thăm khám lại theo lịch hẹn.
6. Quy trình đặt vòng tránh thai diễn ra như thế nào?
Trước khi đặt vòng tránh thai, bác sĩ sẽ thăm khám phụ khoa kỹ lưỡng để đảm bảo chị em đủ điều kiện sức khỏe cho thủ thuật này. Trường hợp mắc các bệnh phụ khoa, cần điều trị triệt để trước khi tiến hành.
Quá trình đặt vòng tránh thai gồm các bước:
- Đưa vòng đã gấp nhỏ vào một ống nhựa nhỏ có pittông.
- Luồn ống qua cổ tử cung vào buồng tử cung.
- Ấn pittông để đẩy vòng ra khỏi ống và mở rộng trong hốc tử cung.
- Rút ống ra, để lại sợi chỉ dài khoảng 5cm ở ngoài cổ tử cung.
7. Đối tượng nào không nên áp dụng biện pháp này?
Hầu hết phụ nữ có thể sử dụng vòng ngừa thai một cách an toàn. Tuy nhiên, phương pháp này không thích hợp hoặc chống chỉ định với một số trường hợp:
- Tiền sử viêm vùng chậu, viêm cổ tử cung, viêm âm đạo.
- Dị ứng đồng (với vòng Paragard).
- Bệnh Wilson hoặc rối loạn đông máu.
- Xuất huyết tử cung không rõ nguyên nhân.
- Nghi ngờ ung thư phụ khoa.
- U xơ tử cung, polyp buồng tử cung.
- Bệnh lý về tim, thận, phổi nặng.
- Sa sinh dục độ II-III.
Trước khi đặt vòng tránh thai, chị em nên thăm khám phụ khoa để được tư vấn và lựa chọn loại vòng phù hợp nhất. Nếu không thể sử dụng vòng, bác sĩ sẽ giới thiệu các biện pháp tránh thai khác an toàn và hiệu quả.
8. Đặt vòng tránh thai có đau không? Các biến chứng thường gặp
Một số biến chứng có thể xảy ra sau khi đặt vòng tránh thai, bao gồm:
- Nhiễm trùng vùng chậu trong 20 ngày đầu, biểu hiện bằng đau bụng dưới, sốt, khí hư bất thường.
- Tổn thương cổ tử cung do vòng gây ra.
- Mang thai ngoài tử cung do vòng làm tăng nguy cơ trứng làm tổ bên ngoài buồng tử cung.
- Viêm âm đạo tái phát do nấm: Ngứa ngáy, kích ứng, tiết dịch âm đạo bất thường.
Tuy nhiên, tỷ lệ biến chứng này rất thấp nếu chị em thăm khám kỹ trước khi đặt vòng và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ. Đặt vòng tránh thai nói chung ít gây đau đớn, chỉ hơi khó chịu thoáng qua. Nếu đau nhiều hoặc kéo dài, chị em cần quay lại cơ sở y tế để kiểm tra lại.
9. Những điều cần lưu ý sau khi thực hiện thủ thuật
Để đảm bảo vòng tránh thai phát huy hiệu quả và an toàn, chị em cần ghi nhớ một số lưu ý sau:
- Duy trì thăm khám phụ khoa định kỳ sau 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng và 1 năm đặt vòng. Sau đó khám lại mỗi năm một lần để kiểm tra vị trí vòng và tình trạng sức khỏe sinh sản.
- Khi có dấu hiệu bất thường, cần đến ngay cơ sở y tế để được chẩn đoán và xử trí kịp thời.
- Không để vòng tránh thai quá hạn sử dụng. Tùy loại vòng mà thời hạn có thể từ 3-10 năm, chị em nên nắm rõ để lên lịch tháo bỏ và thay vòng mới.
- Chỉ thực hiện thủ thuật ở các cơ sở y tế uy tín với bác sĩ chuyên khoa có kinh nghiệm để đảm bảo chất lượng vòng tránh thai cũng như an toàn sức khỏe.
10. Đặt vòng có ảnh hưởng đến quan hệ tình dục không?
Nhiều chị em khi đặt vòng tránh thai thắc mắc liệu biện pháp này có ảnh hưởng đến quan hệ tình dục hay không? Thực tế, việc đặt vòng tránh thai không làm ảnh hưởng đến quan hệ tình dục của bạn.
Vòng sẽ được đặt trong buồng tử cung và không gây cảm giác khó chịu hay đau đớn khi quan hệ. Chất lượng quan hệ tình dục của bạn cũng không thay đổi.
Tuy nhiên, đặt vòng tránh thai có thể gây ra một số tác dụng phụ như đau bụng hoặc chảy máu âm đạo. Những triệu chứng này có thể khiến bạn không thoải mái khi quan hệ tình dục.
Nếu gặp phải tình trạng này, bạn nên thăm khám phụ khoa để được bác sĩ tư vấn. Bác sĩ sẽ kiểm tra vị trí của vòng và tình trạng sức khỏe của bạn để tìm ra nguyên nhân gây khó chịu.
11. Đặt vòng tránh thai bao lâu thì quan hệ được?
Một trong những câu hỏi phổ biến của chị em khi đặt vòng tránh thai là bao lâu thì có thể quan hệ trở lại. Thông thường, bạn nên kiêng quan hệ trong một tuần đầu sau khi thực hiện thủ thuật.
Tuy nhiên, thời gian này có thể thay đổi tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và khả năng hồi phục của từng người. Nếu bạn thấy có các triệu chứng như đau, chảy máu hoặc khó chịu thì nên kiêng quan hệ lâu hơn.
Bác sĩ thường sẽ tư vấn thời gian bạn nên kiêng quan hệ tình dục dựa trên tình hình cụ thể. Hãy tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ để quá trình hồi phục diễn ra thuận lợi.
Nếu cảm thấy lo lắng hay có bất kỳ thắc mắc nào về việc đặt vòng tránh thai, bạn nên trao đổi với bác sĩ. Bác sĩ sẽ cung cấp thêm thông tin và giải đáp các băn khoăn của bạn.
12. Kết luận
Việc đặt vòng tránh thai là một phương pháp ngừa thai hiệu quả và phổ biến. Tuy nhiên, thủ thuật này cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ và biến chứng nếu không được thực hiện đúng cách.
Để đảm bảo an toàn, chị em nên lựa chọn cơ sở y tế uy tín và có chuyên môn để thực hiện việc đặt vòng. Bên cạnh đó, việc tuân thủ các chỉ định của bác sĩ cũng rất quan trọng.
Phương pháp đặt vòng tránh thai không ảnh hưởng nhiều đến quan hệ tình dục. Tuy nhiên, chị em nên kiêng quan hệ trong khoảng một tuần sau khi đặt vòng để đảm bảo sức khỏe.
Nếu gặp phải bất kỳ triệu chứng bất thường hoặc khó chịu nào, chị em cần đến gặp bác sĩ để được thăm khám và tư vấn. Việc phát hiện và điều trị sớm các biến chứng sẽ giúp bảo vệ sức khỏe sinh sản của bạn.
Với những thông tin hữu ích trên, hy vọng chị em sẽ có thêm kiến thức về việc đặt vòng tránh thai. Hãy cân nhắc kỹ lưỡng và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi áp dụng phương pháp này nhé.
Để trao đổi những vấn đề về sản khoa, chị em hãy tham gia group Team đẻ Phụ sản Hà Nội (Nhóm chính thức).
