Rong kinh tuổi dậy thì thường xảy ra trong vòng 5 năm sau cột mốc dậy thì. Đây có thể là một hiện tượng sinh lý bình thường và có thể tự thuyên giảm khi trẻ lớn hơn và cơ thể phát triển hoàn chỉnh hơn.
1. Rong kinh tuổi dậy thì là gì?
Bình thường ở một người phụ nữ khỏe mạnh, chu kỳ kinh nguyệt sẽ kéo dài trong khoảng từ 28-32 ngày. Trong đó thời gian hành kinh sẽ diễn ra trong vòng từ 3-5 ngày với tùy từng người và sau đó sẽ chấm dứt hẳn.
Hiện tượng rong kinh là tình trạng bất thường về kinh nguyệt khi thời gian hành kinh kéo dài trên 7 ngày và lặp đi lặp lại theo chu kỳ của kinh nguyệt. Bình thường, lượng máu mà phụ nữ mất trong mỗi chu kỳ kinh nguyệt sẽ khoảng 50-80ml máu. Tuy nhiên, khi gặp phải tình trạng rong kinh, lượng máu sẽ mất nhiều hơn bình thường, thường sẽ hơn 80ml máu/chu kỳ.
Tình trạng rong kinh cần được phân biệt với rong huyết. Tình trạng rong huyết cũng gây nên chảy máu kéo dài trên 7 ngày, tuy nhiên lại không có tính lặp lại theo chu kỳ và cũng có thể không phải là hành kinh. Lượng máu mất cũng không cố định, có thể ít, nhiều hay vừa phải. Khi tình trạng rong kinh mà kéo dài trên 15 ngày, sẽ được gọi là rong kinh rong huyết.
Mọi lứa tuổi đều có thể gặp phải tình trạng rong kinh, từ tuổi dậy thì, đến tuổi hoạt động sinh sản đến tuổi mãn kinh. Trong đó, khi rong kinh ở tuổi dậy thì sẽ được gọi là rong kinh tuổi dậy thì. Ở tuổi dậy thì, khi bắt đầu hành kinh thường chu kì kinh nguyệt vẫn chưa hoàn chỉnh.
Vì thế, hiện tượng rong kinh ở tuổi dậy thì là một rối loạn thường gặp. Trường hợp rong kinh ở tuổi dậy thì có những đặc thù rất khác so với những lứa tuổi khác. Vì thế, khi tiếp cận sẽ theo một hướng đặc thù riêng.
2. Nguyên nhân gây rong kinh tuổi dậy thì
Khi bạn gái xuất hiện kỳ kinh nguyệt đầu tiên chính là cột mốc đánh dấu đã bước vào tuổi dậy thì. Tại thời điểm này, các cơ quan sinh dục tiến vào thời kỳ hoàn thiện. Trong vòng 2 năm sau thời điểm này, vòng kinh của các bạn nữ thường sẽ không đều dễ xảy ra hiện tượng rong kinh tuổi dậy thì. Nguyên nhân của tình trạng này có thể là:
- Hoạt động nội tiết của buồng trứng, vùng dưới đồi – tuyến yên chưa trưởng thành
Khi nồng độ hormon estrogen tăng lên nhưng buồng trứng lại không phóng noãn và tạo ra hoàng thể. Vì thế progestin không được tiết ra – đây là hormon giúp nội mạc tử cung bong ra nhanh chóng.
Tình trạng đó khiến cho nội mạc tử cung cứ dày lên nhưng mạch máu thì không tăng trưởng kịp dẫn đến thiếu máu nuôi dưỡng, từ đó dẫn đến nội mạc tử cung bị hoại tử, từng mảng sẽ bong dần ra dẫn đến hiện tượng rong kinh cùng với kinh nguyệt ra nhiều hơn và kéo dài hơn.
- Có vấn đề ở bộ phận sinh dục
Khi bộ phận sinh dục có bất thường thì hiện tượng rong kinh ở tuổi dậy thì cũng rất dễ xảy ra. Bộ phận sinh dục hoặc vùng chậu của bạn gái bị nhiễm trùng do những nguyên nhân như: dị ứng hoá chất, vệ sinh vùng kín sai cách, quan hệ tình dục không an toàn,…
- Yếu tố di truyền
Một số bệnh lý có thể dẫn đến bệnh đó là: máu khó đông, thiếu hụt một số yếu tố hiếm gặp, chức năng tiểu cầu bị khiếm khuyết,…
Các nguyên nhân gây rong kinh ở tuổi dậy thì vô cùng đa dạng. Vì thế khi tiếp cận phải loại trừ tất cả các yếu tố để tránh bỏ sót tình trạng bệnh cũng như tìm được đúng nguyên nhân, từ đó định hướng giúp điều trị hiệu quả hơn.
3. Biểu hiện gây rong kinh tuổi dậy thì
Rong kinh tuổi dậy thì thường xảy ra trong vòng 5 năm sau cột mốc dậy thì nên còn được gọi là rong kinh tuổi trẻ. Đây có thể là một hiện tượng sinh lý bình thường và có thể tự thuyên giảm khi trẻ lớn hơn và cơ thể phát triển hoàn chỉnh hơn.
Trong thời kỳ này, kinh nguyệt của bạn nữ thường không đều, có thể ngắn hay dài bất thường mà không có quy luật cụ thể. Một số lần ra máu không được coi là kinh nguyệt thực sự bởi không có sự phóng noãn diễn ra. Tình trạng đó là các “chu kỳ” dài và có kèm theo rong kinh.
Lượng máu hành kinh có thể nhiều và kéo dài theo số ngày hành kinh. Một số trường hợp, máu kinh có thể ra ồ ạt trong những ngày đầu như một chu kỳ bình thường nhưng sau đó không giảm hẳn mà kéo dài sau nhiều ngày sau đó. Một số trường hợp, bạn gái có thể thấy lượng máu kinh ra không nhiều nhưng lại ra liên tục rất lâu trước khi chấm dứt.
Tình trạng rong kinh khiến cho các bé gái và phụ huynh vô cùng lo lắng. Bên cạnh đó, do tuổi còn nhỏ, đôi khi các bạn gái chưa có ý thức vệ sinh vùng kín kỹ lưỡng dẫn đến tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, gây ra các bệnh lý viêm nhiễm và có nguy cơ sẽ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
Bên cạnh đó, việc chảy máu liên tục kéo dài có thể dẫn đến tình trạng thiếu máu, làm cho bạn gái cảm thấy mệt mỏi, xanh xao cũng như giảm khả năng tập trung và ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất. Hơn thế nữa, tình trạng rong kinh liên tục có thể ảnh hương rít nhiều đến tâm lý dẫn đến trẻ cảm giác sợ sệt và tự ti, kèm hoà đồng trong các hoạt động với bạn bè, tập thể.
Ngoài ra, rong kinh tuổi dậy thì có thể là một biểu hiện bệnh lý tiềm ẩn của hệ sinh dục hay bệnh lý huyết học. Vì thế, không được chủ quan mà phải thăm khám và điều trị sớm để tránh ảnh hưởng đến tình trạng sức khoẻ và khả năng sinh sản sau này
4. Rong kinh ở tuổi dậy thì có nguy hiểm không?
Rong kinh không chỉ xảy ra ở tuổi dậy thì mà xảy ra ở tất cả các độ tuổi. Ở tuổi dậy thì, khi chu kỳ kinh nguyệt chưa hoàn chỉnh thì hiện tượng rong kinh có thể là hiện tượng bình thường. Khi mới có kinh, hiện tượng chảy máu bất thường là do buồng trứng, vùng dưới đồi – tuyến yên chưa hoàn thiện nên mức độ ảnh hưởng tới sức khỏe thường không quá nghiêm trọng.
Mặc dù thế, nhưng những bạn gái trong độ tuổi này thường chưa có nhiều kiến thức về cơ thể của mình. Vì vậy mà cha mẹ cần hiểu rõ được những tác động xấu của tình trạng này cũng như hiểu rõ vấn đề của con cái để có những biện pháp kịp thời tránh gây ảnh hưởng đến sức khoẻ của con cái
Rong kinh tuổi dậy thì nếu cứ diễn ra dai dẳng thì phải hết sức chú ý bởi có thể gây nên tình trạng như:
- Mất máu mạn tính: Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ, gây nên chậm phát triển chiều cao, cân nặng, giảm khả năng tập trung và tiếp thu và ảnh hưởng đến chất lượng học tập.
- Ảnh hưởng tâm lý: Trẻ thường có xu hướng lo lắng và ngại chia sẻ với mọi người, bên cạnh đó việc rong kinh có thể khiến trẻ ngại giao tiếp, sợ sệt và tự ti
- Việc sử dụng băng vệ sinh kéo dài có thể gây nên tình trạng ngứa ngáy, viêm da, viêm âm đạo, từ đó ảnh hưởng đến khả năng sinh sản sau này.
- Có thể là nguyên nhân dẫn đến ác bệnh lý phụ khoa như: u xơ cổ tử cung, polyp cổ tử cung,…Mặc dù đây thường là tổn thương lành tính nhưng hoàn toàn có nguy cơ gây nên tình trạng ung thư cổ tử cung.
- Rong kinh tuổi dậy thì nếu không được điều trị sớm có thể làm cho tình trạng tái diễn nhiều lần trong tương lai, thậm chí có thể vô sinh. Do đó, có khuyến cáo là nên điều trị tình trạng trong vòng 2 năm đầu.
Mặc dù tình trạng rong kinh ở tuổi dậy thì có thể là hoàn toàn bình thường nhưng cũng tiềm ẩn những nguy cơ khó lường. Vì thế, việc thăm khám và điều trị sớm là điều hoàn toàn cần thiết để tránh những tổn thương thứ phát.
5. Cách chữa trị rong kinh tuổi dậy thì
Việc điều trị rong kinh tuổi dậy thì cần tìm được nguyên nhân cụ thể. Trong trường hợp không tìm được nguyên nhân sẽ được điều trị theo nguyên nhân thường gặp nhất đó là do sự hoạt động chưa ổn định của trục dưới đồi – tuyến yên, buồng trứng. Việc điều trị cần được diễn ra càng sớm càng tốt. Nếu kéo dài có thể ảnh hưởng lớn đến sức khỏe cũng như những tổn thương khó phục hồi, không đạt được hiệu quả cao trong điều trị
Chính vì nguyên nhân đó, mục tiêu điều trị rong kinh ở tuổi dậy thì là sử dụng các biện pháp để ổn định nồng độ các hormone nhưng không ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn nữ. Các phương pháp điều trị thường được sử dụng hiện nay đó là:
- Thuốc tránh thai hằng ngày: Các thuốc tránh thai bản chất là các hormone ngoại sinh và có liều lượng được cân chỉnh theo ngày trong vòng kinh của cá thể phụ nữ. Đây là biện pháp không ảnh hưởng đến khả năng thụ thai và sinh con sau này
- Có thể sử dụng bổ sung thêm hormone oxytocin nhằm tạo ra những cơn co tử cung trong những ngày hành kinh mục đích là tống máu kinh hiệu quả và triệu để tránh dẫn đến tình trạng ra máu kéo dài
- Sử dụng một số thuốc khác như thuốc chống viêm không steroid để làm giảm đau và giảm mất máu, Axit Tranexamic để làm giảm mất máu.
- Bổ sung các thực phẩm giàu dinh dưỡng cũng như ăn nhiều loại hoa quả rau xanh tốt cho sức khỏe.
Rong kinh tuổi dậy thì là những rối loạn hay gặp ở trẻ gái mới lớn. Những rối loạn này hoàn toàn có thể dễ dàng điều chỉnh nếu có được cha mẹ quan tâm và can thiệp tích cực. Từ đó giúp cho con cái tự tin và khỏe mạnh hơn.
6. Lưu ý khi chữa trị rong kinh ở tuổi dậy thì
Trong giai đoạn tuổi dậy thì, các bạn nữ nên có những biện pháp tích cực để giúp bản thân không gặp phải tình trạng rối loạn kinh nguyệt, đặc biệt là rong kinh. Để khắc phục tình trạng trên, các bạn nữ có thể áp dụng một số biện pháp như sau:
- Xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý, hạn chế đồ ăn có nhiều chất béo, bổ sung nhiều chất xơ, vitamin,… Đặc biệt tránh xa những chất kích thích ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ
- Cân bằng thời gian và sức lực. Không làm việc quá sức. Giữ cho cơ thể luôn trong trạng thái thoải máu và tránh stress
- Có những kiến thức và biện pháp vệ sinh vùng kín đúng cách. Sử dụng băng vệ sinh thông thoáng, thoải mái, phù hợp cho mỗi chu kỳ kinh nguyệt.
Khi tình trạng kinh nguyệt kéo dài làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống cũng như sức khoẻ của các bạn nữ, việc cần làm là tìm một phòng khám uy tín để có thể kiểm tra được tình trạng của bản thân và có những biện pháp can thiệp kịp thời.
Trong trường hợp tình trạng rong kinh kéo dài, gây ảnh hưởng đến cuộc sống và sức khỏe của các bạn nữ ở tuổi dậy thì, tốt nhất nên tìm đến các phòng khám uy tín để có được lời khuyên tốt nhất.
7. Lời khuyên dành cho bé gái
7.1. Có chế độ ăn uống khoa học và lành mạnh
Chế độ ăn uống khoa học và lành mạnh giúp bổ sung cho bạn gái đầy đủ những dưỡng chất cần thiết, từ đó tăng cường sức khoẻ và khả năng miễn dịch của cơ thể. Hơn thế còn giúp cải thiện được tình trạng rối loạn kinh nguyệt ở tuổi dậy thì.
Cần phải bổ sung vào thực đơn ăn uống những nhóm thực phẩm giàu chất sắt như: thịt bò, thịt gà, cá… để có thể tăng khả năng tạo hồng cầu, ngăn chặn được tình trạng thiếu máu do rong kinh. Bên cạnh đó, việc bổ sung rau củ quả xanh, trái cây, ngũ cốc,… giúp tăng cường nội tiết tố nữ. Bạn nữ không nên ăn những thực phẩm chế biến sẵn, các thức ăn nhiều dầu mỡ và hạn chế tối đa các đồ uống có chất kích thích.
7.2. Thay đổi lối sống, thói quen sinh hoạt
Việc thực hiện một lối sống khoa học, chế độ ăn uống phù hợp giúp cho bé gái có được thể chất khoẻ mạnh, tinh thần sảng khoái, tránh được các căng thẳng kéo dài. Việc tâm lý tốt cũng ảnh hưởng tích cực đến chu kỳ kinh nguyệt của nữ giới.
Bên cạnh đó, bố mẹ cần là những người hướng dẫn, sắp xếp thời gian cho bé một cách hợp lý, đảm bảo cân bằng giữa học hành và nghỉ ngơi tránh những stress không đáng có. Các bé nữ cũng nên tham gia một số bộ môn thể thao để nâng cao sức khoẻ và giữ cho cân nặng luôn ổn định.
7.3. Vệ sinh vùng kín sạch sẽ
Nhiều bé gái trong đội tuổi dậy thì gặp phải các bệnh lý phụ khoa như viêm âm đạo, viêm cổ tử cung,… do việc vệ sinh chưa đúng cách. Vì thế, bố mẹ cần quan tâm và hướng dẫn con cái cách vệ sinh sạch sẽ và đúng cách.
Tóm lại, rong kinh tuổi dậy thì là tình trạng khá thường gặp ở trẻ gái trong độ tuổi dậy thì. Đây có thể là tình trạng bình thường của cơ thể nhưng nếu không có thai độ xử trí đúng có thể dẫn đến nguy cơ mắc những bệnh lý nghiêm trọng.
Việc điều trị nên được thực hiện sớm trong 2 năm đầu và được thực hiện tại địa chỉ khám uy tín. Bên cạnh đó, thay đổi lối sống, chế độ ăn uống và giáo dục sức khoẻ cũng là những yếu tố giúp giảm thiểu nguy cơ và giúp cải thiện tình trạng rong kinh tuổi dậy thì.
Tóm lại, rong kinh tuổi dậy thì là hiện tượng dễ xảy ra vì hoạt động nội tiết chưa ổn định. Tuy nhiên, cha mẹ không nên xem thường vì đây cũng có thể là dấu hiệu của những vấn đề nguy hiểm. Do đó, mẹ nên quan tâm và chú ý đến những dấu hiệu bất thường trong kinh nguyệt của bé để kịp thời xử lý.
