Chu kỳ kinh nguyệt không đều: 3 tháng có kinh 1 lần, cần làm gì?

Chu kỳ kinh nguyệt không đều là vấn đề mà nhiều phụ nữ hay gặp phải, có những khi vài ba tháng mới có kinh một lần. Đây là một dấu hiệu nguy hiểm đến sức khỏe sinh sản mà chị em cần lưu ý.

1. Ca bệnh kinh nguyệt không đều: có khi 3 tháng mới có kinh 1 lần

Bệnh nhân nữ Phạm T.N 21 tuổi đến khám ngày 09/04/2024 với lý do kinh không đều, dài nhất 3 tháng có 1 lần kinh kèm ra khí hư, ngứa ngáy khó chịu vùng kín mấy tháng nay chưa điều trị gì. Chu kỳ kinh nguyệt không đều từ khi mới dậy thì năm 13 tuổi. Bệnh nhân có PARA 0000, đã quan hệ, hành kinh không đều, chu kỳ kéo dài 30-90 ngày và không có tiền sử bệnh gì trước đó. 

Sau khi khám toàn thân cho thấy bệnh nhân có thể trạng bình thường với chiều cao 155 cm, cân nặng 45kg, BMI=18,7. Lông tóc bệnh nhân bình thường, không thấy tình trạng rậm lông tại gò má, giữa ngực, cằm, dưới rốn; da hồng, không có mụn trứng cá; không có biểu hiện rụng tóc, hói đầu. 

Sau quá trình thăm khám phụ khoa thấy xuất hiện lộ tuyến nhẹ quanh lỗ cổ tử cung và ít khí hư đặc tại âm đạo. Kết quả siêu âm phụ khoa của bệnh nhân không thấy nhiều nang trứng tại buồng trứng, buồng trứng phải bình thường, bên trái có một nang trứng kích thước 17.87 mm. Không phát hiện bất thường qua kết quả siêu âm.

Dưới đây là kết quả khám bệnh của bệnh nhân Phạm T.N:

Bên cạnh đó, bác sĩ đã tiến hành lấy khí hư của bệnh nhân làm xét nghiệm soi tươi dưới kính hiển vi cho kết quả bạch cầu dương tính (2+), cầu khuẩn Gram + dương tính (+).

Sau quá trình thăm khám và kết quả siêu âm, bác sĩ đưa ra kết luận bệnh nhân bị viêm âm đạo do tạp khuẩn – viêm lộ tuyến cổ tử cung độ 1, không gây nguy hiểm tới sức khỏe của bệnh nhân.

2. Kế hoạch điều trị chu kỳ kinh nguyệt không đều

Đối với trường hợp của chị Phạm T.N, bệnh nhân đến khám vì chu kỳ kinh nguyệt không đều có viêm âm đạo do tạp khuẩn và viêm lộ tuyến cổ tử cung, bác sĩ đưa ra phương án điều trị bệnh viêm âm đạo của bệnh nhân trước. Bác sĩ kê đơn thuốc  Pogynax là thuốc đặt âm đạo có tác dụng điều trị viêm âm đạo. Khi tình trạng viêm âm đạo của bệnh nhân được cải thiện thì cũng sẽ giúp lộ tuyến cổ tử cung có điều kiện để tái tạo.

Lộ tuyến cổ tử cung (quanh lỗ) độ 1 thì không có chỉ định đốt điện tử cung để điều trị. Thông thường nó sẽ tự tái tạo khi tình trạng âm đạo tốt. Tuy nhiên chị em không nên chủ quan, nên theo dõi hàng ngày tình trạng sức khỏe, khí hư và vệ sinh vùng kín sạch sẽ để kịp thời phát hiện những bất thường của “cô bé” và tạo môi trường thuận lợi cho cổ tử cung tái tạo.

Tình trạng của bệnh nhân tiếp tục theo dõi và hiện tại không cần điều trị. Khi bệnh nhân sử dụng hết thuốc hoặc khí hư lại xuất hiện bất thường như mùi hôi, màu lạ, ngứa vùng kín thì nên quay lại khám để bác sĩ xem xét hiệu quả điều trị và sức khỏe của bệnh nhân.

3. Những điều cần lưu ý

3.1. Bàn luận về ca bệnh

Bệnh nhân đến khám với hai lý do chính: một là tình trạng chu kỳ kinh nguyệt không đều (30-60 ngày) kéo dài từ lúc mới dậy thì (13 tuổi); hai là tình trạng ra khí hư và ngứa ngáy vùng kín mấy tháng nay. Qua thăm khám và làm các biện pháp cận lâm sàng, bác sĩ đã chẩn đoán bệnh nhân bị viêm âm đạo do tạp khuẩn – viêm lộ tuyến cổ tử cung độ 1.

Về vấn đề viêm nhiễm, bác sĩ đã kê đơn thuốc đặt âm đạo cho bệnh nhân, sau khi điều trị tình trạng này sẽ khỏi, đồng thời cổ tử cung cũng sẽ được tái tạo tốt. Còn vấn đề rối loạn kinh nguyệt với bệnh nhân này có dấu hiệu của buồng trứng đa nang, ngoài ra không có thêm dấu hiệu nào khác vì vậy không thể chẩn đoán bệnh nhân mắc hội chứng này. Rối loạn kinh nguyệt của bệnh nhân này chưa cần điều trị gì vào thời điểm hiện tại.

Câu chuyện của bệnh nhân cũng là lời khuyên mà bác sĩ dành cho chị em phụ nữ. Khi rối loạn chu kỳ kinh nguyệt hay vùng kín ngứa, khó chịu, bất thường thì nên đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời vì nó có thể là các dấu hiệu của các bệnh lý phụ khoa nguy hiểm như buồng trứng đa nang, ung thư cổ tử cung…

3.2. Các triệu chứng gợi ý buồng trứng đa nang

Hội chứng buồng trứng đa nang là một bệnh phụ khoa nguy hiểm có thể gây vô sinh ở nữ giới. Dưới đây là một số triệu chứng gợi ý buồng trứng đa nang mà chị em nên lưu ý để phát hiện sớm:

• Rối loạn chu kỳ kinh nguyệt: chu kỳ kinh nguyệt không đều, có thể một vài tháng mới đến một lần hoặc không có kinh.
• Rậm lông, lông mọc ở những chỗ không mong muốn: lông mọc nhiều ở mặt, cằm, cánh tay, giữa ngực, dưới rốn và một số bộ phận khác.
• Tóc thưa, hói: tóc bị rụng dần, rụng nhiều hơn bình thường dẫn đến tóc thưa dần hoặc hói.
• Mụn: mụn trứng cá xuất hiện nhiều, đặc biệt ở mặt và lưng
• Thay đổi tâm trạng: cảm xúc có thể thay đổi đột ngột, nóng giận thất thường.
• Vấn đề về giấc ngủ: bệnh nhân bị khó vào giấc hoặc giấc ngủ không sâu.
• Mệt mỏi: bệnh nhân hay có cảm giác mệt mỏi không rõ nguyên nhân
• Tăng cân: có thể tăng cân nhiều, không giải thích được, đặc biệt là tập trung ở vùng bụng

Nếu chị em gặp một vài hoặc nhiều triệu chứng ở trên thì nên đến gặp hoặc tham khảo ý kiến của bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.

3.3. Tiêu chuẩn chẩn đoán ESHRE ASRM Rotterdam Consesus 2003

Tiêu chuẩn Rotterdam ESHRE ASRM năm 2003 đề cập đến một bộ tiêu chuẩn chẩn đoán cho hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) được thiết lập trong một hội thảo đồng thuận.

Sự đồng thuận này là nỗ lực hợp tác giữa Hội Sinh sản và Phôi Châu Âu (ESHRE) và Hội Y học Sinh sản Mỹ (ASRM). Với những phụ nữ có kinh nguyệt không đều thì nên được khám và dựa vào tiêu chuẩn chẩn đoán này để đưa ra kết luận có bị buồng trứng đa nang hay không.

Các điểm chính của tiêu chuẩn Rotterdam gồm:

• Định nghĩa hội chứng buồng trứng đa nang

Đây là một hội chứng rối loạn buồng trứng được đặc trưng bởi sự kết hợp của tình trạng tăng androgen và hình thái buồng trứng đa nang (PCO). Tiêu chuẩn chẩn đoán: Để chẩn đoán lâm sàng hội chứng buồng trứng đa nang, cần đáp ứng hai trong ba tiêu chuẩn sau:

1. Thưa hoặc không rụng trứng (chu kỳ kinh nguyệt không đều hoặc vô kinh)
2. Dấu hiệu lâm sàng và/hoặc sinh hóa của tình trạng tăng androgen (hormone androgen quá mức) gây rậm lông ở nhiều bộ phận, mọc mụn trứng cá ở lưng và mặt.
3. Buồng trứng đa nang có thể nhìn thấy qua siêu âm, số lượng nang lớn, thường có nhiều nang nhỏ (khoảng 12 hoặc nhiều hơn) có thể thấy ở rìa của buồng trứng, đôi khi được mô tả như hình dáng “chuỗi ngọc trai”; thể tích buồng trứng tăng: Buồng trứng có thể lớn hơn bình thường; buồng trứng to: Buồng trứng có thể xuất hiện to hơn do sự hiện diện của số lượng nhiều nang này.

• Ngoài ra cần loại trừ các rối loạn nội tiết khác có thể gây ra các triệu chứng tương tự.
• ESHRE ASRM Rotterdam Consesus 2003 cũng nhấn mạnh đến các rủi ro sức khỏe lâu dài liên quan đến hội chứng buồng trứng đa nang, như tăng nguy cơ tiểu đường loại 2 và các sự kiện tim mạch. Sự đồng thuận này đã mở rộng tiêu chuẩn chẩn đoán từ tiêu chuẩn NIH năm 1990 trước đó và đã có ảnh hưởng trong việc hướng dẫn chẩn đoán và điều trị buồng trứng đa nang.

3.4. Buồng trứng đa nang nguy hiểm thế nào?

Hội chứng buồng trứng đa nang là một rối loạn nội tiết phổ biến ảnh hưởng đến phụ nữ trong thời kỳ sinh sản. Nó có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe khác nhau, một số trong số đó bao gồm:

• Chu kỳ kinh nguyệt không đều: Buồng trứng đa nang là nguyên nhân rối loạn chu kỳ kinh nguyệt hoặc thậm chí vô kinh do sự mất cân đối hormone.
• Vô sinh: Sự rụng trứng không đều hoặc thiếu rụng trứng có thể khiến việc thụ tinh trở nên khó khăn, khiến hội chứng buồng trứng đa nang trở thành nguyên nhân hàng đầu gây vô sinh.
• Hội chứng chuyển hóa: Phụ nữ mắc buồng trứng đa nang có thể có nguy cơ cao hơn mắc bệnh tiểu đường type 2, huyết áp cao và các vấn đề về tim mạch.
• Ung thư nội mạc tử cung: Sự tích tụ lâu dài của lớp nội mạc trong tử cung do chu kỳ kinh nguyệt không đều hoặc vô kinh có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư nội mạc tử cung.
• Vấn đề về sức khỏe tâm thần: Thay đổi tâm trạng và mất ngủ, ngủ không đủ giấc cũng là các triệu chứng phổ biến của hội chứng này.

Điều quan trọng cần lưu ý là không phải tất cả phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang đều có tình trạng này, nhưng việc mắc hội chứng này làm tăng nguy cơ. Chẩn đoán và điều trị sớm có thể giúp giảm thiểu rủi ro. 

4. Lời khuyên của bác sĩ

Trên đây là một số thông tin về ca bệnh của chị Phạm T.N giúp chị em hiểu thêm về những việc mình nên làm khi gặp trường hợp tương tự. Dù đây là một ca bệnh không được chẩn đoán là buồng trứng đa nang tuy nhiên rất nhiều chị em có triệu chứng tương tự đến khám được chẩn đoán mắc hội chứng này bởi tiêu chuẩn chẩn đoán cần phải có tiêu chuẩn siêu âm để loại trừ.

Khi có các biểu hiện bất thường của chu kỳ kinh nguyệt không đều hay buồng trứng đa nang, chị em nên tới các cơ sở y tế uy tín để khám bệnh và điều trị.