Virut HPV là một trong những tác nhân gây bệnh phổ biến nhất trên thế giới. Mặc dù HPV thường tự đào thải sau 2 năm nhưng một số trường hợp vẫn gây bệnh lý nguy hiểm ở cả nam và nữ giới. Vậy có cách nào để đào thải virut HPV ra khỏi cơ thể triệt để?
1. Tổng quan về virut HPV
Virut HPV là một loại virut lây truyền chủ yếu qua đường tình dục, tiếp xúc da kề da hoặc ít gặp hơn là từ mẹ sang con. Virut này là nguyên nhân gây ra hơn 90% các ca ung thư cổ tử cung, bệnh lý ở âm hộ và âm đạo ở nữ giới. Với nam giới, virut HPV có thể dẫn đến ung thư dương vật, hầu họng, hậu môn và sự hình thành các u nhú, sùi mào gà ở bộ phận sinh dục.
1.1. Phân loại virut HPV
Virut HPV có nhiều chủng loại khác nhau, được xếp thành hai nhóm chính dựa trên mức độ nguy hiểm:
- HPV nguy cơ thấp: Bao gồm các chủng 6, 11, 40, 42, 43, 44, 54, 55, 61, 70, 72, 81, CP6108,… chủ yếu gây ra u nhú sinh dục, sùi mào gà và các tổn thương mô vảy thấp.
- HPV nguy cơ cao: Gồm các chủng 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66 và 68,… không chỉ gây u nhú sinh dục mà còn có thể dẫn đến các loại ung thư nguy hiểm cho cả nam và nữ.
1.2. Dấu hiệu nhiễm virut HPV
Thông thường, người nhiễm virut HPV không có biểu hiện triệu chứng hoặc bất kỳ dấu hiệu rõ ràng ngay từ đầu. Triệu chứng chỉ xuất hiện sau một thời gian khi virut đã biến đổi các mô, tế bào trong cơ thể. Các dấu hiệu bao gồm:
- Mụn cóc sinh dục: Bắt đầu bằng những nốt mụn li ti màu đỏ, hồng hoặc gần giống màu da tại bộ phận sinh dục. Sau đó, mụn li ti này phát triển thành từng mảng, nằm chồng lên nhau.
- Sùi mào gà: Các nốt sùi nhỏ mọc gần nhau, tạo hình như bông súp lơ. Sùi có màu nâu hoặc hồng, gây ngứa ngáy, khó chịu. Quan hệ tình dục có thể khiến vùng bị sùi chảy máu. Nếu không được điều trị kịp thời, sùi mào gà có khả năng lan rộng và gây biến chứng nghiêm trọng.
- Ung thư: Ở giai đoạn đầu, người nhiễm các chủng virut HPV nguy cơ cao thường không có triệu chứng điển hình. Việc phát hiện sớm ung thư do HPV ở phụ nữ chủ yếu dựa vào khám phụ khoa và tầm soát định kỳ. Hiện tại chưa có phương pháp tầm soát đặc hiệu cho ung thư HPV ở nam giới.
1.3. Các bệnh do virut HPV gây ra
Tùy thuộc vào từng chủng loại virut, HPV có thể gây ra nhiều bệnh lý khác nhau. Chẳng hạn, khi các chủng virut 6 và 11 xâm nhập vào cơ thể, chúng sẽ sinh sôi và dẫn đến mụn cóc sinh dục, sùi mào gà, thậm chí gây biến chứng nặng nếu không được điều trị đúng cách.
Hiện nay có hơn 140 chủng virut HPV đã được phát hiện với các con đường lây nhiễm của virut HPV chính bao gồm đường tình dục, đường da và từ mẹ sang con gây ra các bệnh điển hình như:
- Mụn cóc lòng bàn chân, mụn cóc thông thường, mụn cóc phẳng.
- Tổn thương da như ung thư biểu mô thanh quản, u nang biểu bì.
- Hội chứng người cây, u nhú đường hô hấp tái phát.
- Tăng sản biểu mô khu trú của Heck.
- U nhú/ung thư biểu mô kết mạc.
- Condyloma acuminata (mụn cóc sinh dục).
- Ung thư biểu mô cổ tử cung.
2. Khi nào virut HPV không tự đào thải ra khỏi cơ thể?
Khoảng 80% người nhiễm HPV chỉ mang virut tạm thời và cơ thể có thể tự đào thải virut. Tuy nhiên, đối với các trường hợp có nguy cơ cao, đặc biệt là những đối tượng người bệnh bị suy giảm miễn dịch, virut HPV có thể không tự biến mất mà tiến triển thành các bệnh nguy hiểm như ung thư.
Dưới đây là một số trường hợp virut HPV khó đào thải tự nhiên:
2.1. Nhiễm HPV nguy cơ thấp dai dẳng
Mụn cóc sinh dục, sùi mào gà có thể xuất hiện ở những người nhiễm HPV nguy cơ thấp. Mặc dù triệu chứng ngoài da có thể được điều trị, virut HPV vẫn tồn tại trong cơ thể và tiếp tục biến đổi tế bào.
2.2. Người bị suy giảm miễn dịch
Cơ thể của những người có hệ miễn dịch yếu sẽ khó đào thải virut HPV ra ngoài như người khỏe mạnh, bao gồm:
- Người mắc HIV/AIDS
- Người sử dụng thuốc ức chế miễn dịch thường xuyên
- Người cấy ghép tạng dễ bị virut tấn công và gây bệnh.
2.3. Nhiễm các chủng virut HPV nguy cơ cao
Khác với virut HPV nguy cơ thấp, các chủng HPV nguy cơ cao thường không tự biến mất và có khả năng gây ung thư cao. Tuy nhiên, không phải tất cả những người nhiễm HPV nguy cơ cao đều mắc ung thư. Phụ nữ nên định kỳ khám phụ khoa để phát hiện sớm bất thường ở tế bào cổ tử cung.
3. Có cách nào để đào thải virut HPV triệt để?
Cho đến nay vẫn chưa có loại thuốc kháng virut HPV được sử dụng rộng rãi trong điều trị. Phương pháp chính để điều trị các bệnh do HPV gây ra là loại bỏ triệu chứng. Ví dụ, với bệnh nhân sùi mào gà, bác sĩ sẽ tiến hành điều trị các nốt sùi trên da. Nếu mắc ung thư, phẫu thuật sẽ được chỉ định để tiêu diệt tế bào ung thư.
Do phần lớn virut HPV tập trung ở các tế bào ung thư hoặc gốc mụn sùi, việc loại bỏ triệu chứng cũng có thể coi là một cách gián tiếp đào thải HPV ra khỏi cơ thể.
Không phải người nhiễm HPV nào cũng phát triển thành bệnh. Nhiều trường hợp nhiễm HPV không có bất kỳ dấu hiệu nào. Theo nghiên cứu, hệ miễn dịch sẽ dần đào thải virut HPV trong khoảng 6 tháng đến 2 năm. Tuy nhiên, hầu hết người nhiễm HPV sẽ mang virut suốt đời, nhưng hệ miễn dịch sẽ ngăn ngừa bệnh tái phát. Dù vậy, người bệnh không nên chủ quan khi nhiễm virut kéo dài.
Như vậy, hiện tại chưa có cách chủ động đào thải virut HPV hoàn toàn. Biện pháp tốt nhất là phòng ngừa bằng cách tăng cường miễn dịch và tiêm vắc xin ngừa HPV. Đối với nữ giới, bên cạnh tiêm phòng, tầm soát ung thư cổ tử cung cũng là biện pháp an toàn để ngăn chặn các nguy cơ có thể xảy ra.
4. Ăn gì để đẩy nhanh virut HPV ra khỏi cơ thể?
Hiện tại, chưa có loại thực phẩm đặc biệt nào được chứng minh là có khả năng loại bỏ hoặc điều trị virut HPV. Tuy nhiên, việc duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh và tăng cường hệ miễn dịch là rất quan trọng để ngăn ngừa và kiểm soát các vấn đề liên quan đến HPV.
Một vài lời khuyên về chế độ ăn dành cho những người mắc phải HPV:
- Cung cấp đủ dinh dưỡng: Bao gồm việc ăn nhiều rau quả, thực phẩm giàu protein và chất béo không bão hòa. Chị em cần bổ sung đầy đủ các loại vitamin và khoáng chất quan trọng.
- Tránh thực phẩm gây hại sức khỏe: Hạn chế tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều đường, chất béo no, thực phẩm rán, chiên và các chất tạo màu, chất bảo quản.
- Tăng cường đề kháng: Bao gồm việc tiêu thụ thực phẩm giàu vitamin C, E và A, thực phẩm giàu chất xơ và thực phẩm giàu chất chống oxy hóa.
- Uống nhiều nước: Hãy đảm bảo uống đủ lượng nước hàng ngày để giúp cơ thể đào thải độc tố, duy trì độ ẩm cho da và củng cố chức năng của các cơ quan nội tạng.
- Lối sống sinh hoạt: Ngoài chế độ ăn uống, bạn cũng cần điều chỉnh lối sống bằng cách ngủ đủ giấc, tập thể dục đều đặn và tránh stress.
Chị em cần lưu ý rằng việc giữ gìn sức khỏe, vệ sinh thường xuyên và tăng cường hệ miễn dịch là cần thiết để hỗ trợ quá trình phòng ngừa và điều trị đối với virut HPV. Tuy vậy, để bảo vệ sức khỏe một cách tốt nhất, chị em nên đến thăm khám phụ khoa định kỳ hằng năm để được tầm soát tốt hơn.
5. Phòng ngừa virut HPV hiệu quả
Nếu nhiễm HPV mà không được can thiệp và điều trị sớm, bệnh nhân có nguy cơ cao mắc nhiều bệnh lý nguy hiểm. Để chủ động bảo vệ sức khỏe, trẻ em từ 9-26 tuổi nên tiêm vắc xin phòng HPV.
Hiện nay, hai loại vắc xin HPV được sản xuất tại Mỹ và lưu hành ở Việt Nam là Gardasil và Gardasil 9.
5.1. Vắc xin Gardasil
Vắc xin Gardasil được chỉ định để phòng ngừa ung thư cổ tử cung, tổn thương tiền ung thư, mụn cóc sinh dục, âm hộ, âm đạo và các bệnh lý do HPV gây ra ở trẻ em gái và phụ nữ.
Lịch tiêm phòng vắc xin Gardasil gồm 3 mũi:
- Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên
- Mũi 2: 2 tháng sau mũi 1
- Mũi 3: 6 tháng sau mũi 1
5.2. Vắc xin Gardasil 9
Vắc xin Gardasil 9 có khả năng bảo vệ cả nam và nữ khỏi 9 chủng HPV: 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 và 58 với hiệu quả lên đến 94%.
Ngoài ra, mọi người nên duy trì quan hệ tình dục an toàn bằng cách sử dụng bao cao su để giảm nguy cơ lây nhiễm HPV. Mặc dù virut vẫn có thể xâm nhập qua vùng da không được bao cao su che chắn, đây vẫn là biện pháp tối ưu nhất hiện nay.
Bên cạnh đó, bạn cũng có thể hạn chế nguy cơ lây lan bằng cách duy trì quan hệ một vợ một chồng. Phụ nữ từ 21 tuổi trở lên nên tầm soát ung thư cổ tử cung định kỳ hàng năm để phát hiện sớm bất thường.
6. Lời khuyên của bác sĩ
Mặc dù hiện nay vẫn chưa có thuốc uống đặc trị để điều trị virut HPV, tuy nhiên trên thị trường hiện đã có thuốc diệt virut HPV dạng xịt được sử dụng bằng cách xịt trực tiếp vào cổ tử cung. Đồng thời, loại thuốc xịt này được BSCKII Đỗ Thị Ngọc Lan – Nguyên trưởng khoa Phụ 1, BV Phụ Sản Trung Ương dùng để điều trị cho đối tượng bệnh nhân là các chị em phụ nữ đang mắc phải.
7. Kết luận
Qua các thông tin được cung cấp trong bài viết, chị em đã tìm hiểu đầy đủ thông tin về virut HPV từ phân loại, triệu chứng nhiễm đến phương pháp làm hạn chế và phòng ngừa. Mặc dù hiện chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu để loại bỏ toàn bộ virut HPV khỏi cơ thể, nhưng có một số cách mà phụ nữ có thể làm để giảm nguy cơ nhiễm và kiểm soát sự phát triển của virut này.
Vì vậy, chị em được khuyên nên đảm bảo thực hiện phương pháp phòng ngừa và tuân thủ sự hướng dẫn từ các chuyên gia y tế.
Nếu sau được điều trị, chị em để biết mình còn nhiễm virut HPV hay không thì đừng ngần ngại đặt lịch khám tại đây để được khám sớm nhất. Phòng khám Chuyên khoa Siêu âm Sản Phụ khoa hiện đang có các bác sĩ giàu kinh nghiệm và cơ sở vật chất hiện đại sẽ đồng hành cùng sức khỏe của các chị em.
Liên hệ - đặt lịch
